Roadmap

Het ontwikkelen van webcomponenten is de volgende stap in onze componentenbibliotheek. In het kort komt het op het volgende neer: we gaan de frontend loskoppelen van de TYPO3-backend, zodat we flexibeler zijn. Het gaat gemakkelijker en sneller om een nieuwe website neer te zetten. Maar ook wordt het mogelijk om andere CMS'en van dezelfde frontend gebruik te laten maken. Het bouwen van webcomponenten is een complexe klus, waarvoor we in 2024 externe expertise inhuren.

Versie 12 is inmiddels de LTS-versie (Long Term Support). Daarom gaan we in 2024 alle sites upgraden naar versie 12. In het tweede kwartaal van 2024 starten we met de werkzaamheden.  

Bij inzoomen en op mobiel wordt het kruimelpad vervangen door een terug-pijl. Dit is verlies van content ten opzichte van de desktopversie van een website. Bezoekers krijgen namelijk geen indruk meer van de opbouw van de site en op welk niveau een pagina staat. Om die reden werken we aan aanpassingen, zodat op alle schermgroottes het kruimelpad beschikbaar blijft.

KOOP heeft het koppelvlak vernieuwd waarmee referenties van bekendmakingen op je website worden geplaatst, die linken naar de volledige tekst op overheid.nl. We gaan ons bestaande koppelvlak herschrijven, zodat we aan de bekendmakingenpagina nieuwe filtermogelijkheden kunnen toevoegen voor bezoekers. Deze mogelijkheden biedt het huidige koppelvlak niet. 

Vanuit OpenGemeenten hebben we de eerste contacten gelegd met Conduction. Zij hebben op basis van common ground een Woo-koppelvlak gemaakt. In eerste instantie is dit koppelvlak gemaakt voor het Xxllnc-zaaksysteem. Het koppelvlak wordt nu ontsloten op Openwebconcept websites. Inmiddels is het grootste deel van de aansluiting met TYPO3 op het koppelvlak van Conduction gereed. In 2024 gaan we dit uitrollen naar de eerste klanten. 

Om het beheer van de website overzichtelijker te maken, gaan we de functionaliteit en de mogelijkheden van het redactioneel tabblad verbeteren. Zo weten we dat redacteuren een notificatie willen ontvangen als een pagina opnieuw bekeken moet worden. Ook de CSV-export van velden uit het redactioneel tabblad kunnen verrijkt worden. We bereiden de werkzaamheden voor, zodat onze ontwikkelaars in juni aan de slag kunnen.

Geokaarten zijn niet toegankelijk te maken voor bezoekers met een visuele beperking. Je kunt wel een alternatief bieden. Om die reden gaan we in de vorm van een Proof of Concept een lijstweergave realiseren voor Mappi-kaarten. 

Veel van de gemeentelijke dienstverlening is gebaseerd op ingewikkelde regelgeving; er gelden veel mitsen en maren. Met behulp van zogenaamde beslisbomen, kun je je bezoeker naar een advies of een formulier toeleiden. Voor bezoekers geeft het meer duidelijkheid over de mogelijkheden, bijvoorbeeld of iemand in aanmerking komt voor bijstand of kwijtschelding. 

We ontwikkelden de mogelijkheid voor automatisch aanvullen van een zoekwoord. Bezoekers kunnen direct naar een pagina of naar een zoekresultatenpagina. De technische uitvoering voldoet aan alle toegankelijkheidseisen.   

De mogelijkheid voor het inzetten van een zoekadvertentie is ontwikkeld. Deze functionaliteit maakt het mogelijk om een opvallend resultaat bovenaan de zoekresultatenpagina te plaatsen op basis van trefwoorden. Met een zoekadvertentie kun je links maken naar interne pagina’s of naar externe links. 

Omdat leges en belastingtarieven jaarlijks aan het einde van het jaar worden vastgesteld door de gemeenteraad, is het fijn om de nieuwe bedragen vast te kunnen klaarzetten op je website. Je hoeft dan op 1 januari niks meer te doen, omdat alles wat je hebt klaargezet automatisch wordt gepubliceerd. We hebben hiervoor een mechanisme via insert records om je werk gemakkelijker te maken.  

Achter veel knoppen zit een link naar een formulier. Deze formulieren komen vanuit een applicatie, bijvoorbeeld voor afspraken of een zaaksysteem. Deze applicaties geven soms problemen of er is onderhoud nodig, waardoor de formulieren niet beschikbaar zijn. Om dan snel centraal een melding te kunnen plaatsen bij alle buttons die leiden naar de betreffende applicatie ontwikkelden we een mechanisme. Op het moment dat een applicatie het niet doet, kan een melding in de recordmap worden aangezet. Deze verschijnt op de productpagina en de knop is op dat moment niet meer aan te klikken. 

Veel van onze klanten gebruiken kaarten om informatie over te brengen aan bezoekers. We hebben al extensies voor SWIS Mappi, Arcgis, Giskit, Geoserver en Webgis. Het frame waarin de kaarten worden getoond op een webpagina is beperkt. Daardoor staan kaarten uitgezoomd, waardoor bezoekers niet direct alle relevante informatie zien. Daarom wordt het frame van de kaart breder en hoger op een ‘brede pagina’. In dezelfde verhoudingen als op een smalle pagina. 

Het afgelopen jaar kwamen er nieuwe iconen bij. In totaal bestaat de set nu uit 210 verschillende iconen. Alle iconen voor de versie ‘regular’ en ‘regular diapositief’ zijn onder handen genomen. Dit deden we op basis van gebruikersonderzoeken bij de gemeente Utrecht. Daarnaast zijn er twee nieuwe versies gemaakt: een line-variant en een fill-variant. De vier huidige sets worden gepubliceerd op GitHub en op gemeenteniconen.nl. De line-variant van de iconen is opgenomen in het NL Design System Figma basisdocument.

De componenten in onze componentenbibliotheek zijn gebaseerd op patronen en richtlijnen. We nemen deze patronen en richtlijnen doorlopend onder de loep. Daarvoor volgen we design- en UX-ontwikkelingen van onder meer gov.uk, rijksoverheid en NL Design System en doen we onderzoeken. Zo garanderen we dat je website altijd toegankelijk en bruikbaar is. Deze aanpassingen zijn doorgevoerd: 

• De cijfers in het stappenplan zijn visueel aangepast, zodat het eruit ziet als opeenvolgende stappen
• Het contentelement toponderwerpen is compacter gemaakt en de buttons zijn verdwenen. Je kunt nu van de titel een link naar een landingspagina maken.
• De lettergrootte van het onderschrift bij toptaken is aangepast.
• De scheidingslijnen tussen de menu-items in het headermenu zijn allemaal van gelijke dikte.
• Er is meer ruimte tussen het laatste contentblok op een pagina en de footer.
• De lettergrootte van H2’s en H3’s zijn kleiner gemaakt waardoor de uitstraling van de cards rustiger is geworden. 
• De marges tussen opsommingen zijn verkleind.   
• Alle functionele iconen die bijvoorbeeld in de footer en voor links worden gebruikt zijn vervangen door iconen van de Tabler iconset. Dit zorgt voor uniformiteit in de uitstraling van de website. Er zijn ook diverse pictogrammen toegevoegd. En, we pasten het icoon van X (voorheen Twitter) aan. 
• Het pijltje in de accordeon staat iets verder naar links, zodat er meer ruimte is tot de rechterrand van het blok. 
• De kleuren en iconen van alerts zijn aangepast naar de kleuren die door NL Design System worden gebruikt. 
• De styling van de paginering is veranderd voor alle paginatypen en contentelementen waar paginering verschijnt.  

Bekijk hoe onze componenten eruit zien op onze voobeeldwebsite.

Met versie 11 van TYPO3 is een deeplink met Siteimprove eenvoudig gelegd. Deze mogelijkheid is beschikbaar in ons CMS. 

Bij gemeentes die meerdere toptakenwebsites in 1 TYPO3-omgeving hebben is het beheer soms best lastig als pagina’s dezelfde paginatitel hebben. In TYPO3 versie 11 bleek het eenvoudig om in de paginaboom en de linkbrowser onderscheid te maken door kleuren. Dit is voor diverse TYPO3-omgevingen ingesteld. 

We hebben op verzoek van gemeente Westland een nieuw contentelement toegevoegd aan onze componentenbibliotheek, de toponderwerpen. Met dit element kun je paginalinks maken naar verschillende pagina’s en naar een overzichtspagina. Bovendien kun je een afbeelding/illustratie of toptaak toevoegen aan de kaart. 

Voor vacatures hebben we een paginatype gemaakt, zodat je ze niet langer via projecten hoeft te publiceren. Ook als je geen koppeling hebt met een HR-applicatie. We hebben koppelingen met Ubeeo, Easycruit en Connexys, waarmee openstaande vacatures verschijnen op je website. 

We hebben een oplossing met Google Translate ontwikkeld. Na een klik op de translate-button komen bezoekers op een tussenpagina terecht, waarop wordt uitgelegd dat Google commerciële cookies plaatst en of ze daarmee akkoord gaan. Bij akkoord wordt de website vertaald door Google Translate, standaard in het Engels. 

Verschillende gemeenten wilden onze iconenset kunnen gebruiken op landingspagina’s waar bezoekers een overzicht zien van onderliggende pagina’s. Dit bleek eenvoudig toe te passen door een al bestaand component, het contentelement toptaken, in te zetten. 

We hebben een platform ontwikkeld, de Checkapp, dat specifieke informatie uit verschillende systemen bundelt in een systeem waar iedereen bij kan. Hier kunnen we snel actuele en relevante informatie vinden. Het gaat om uiteenlopende gegevens over alle websites zoals contactpersonen, versiebeheer, projecten, sites, installaties etc. Omdat we binnen OpenGemeenten verschillende applicaties gebruiken , zoals ons CRM, Gitlab voor codebeheer, systemen voor het uitrollen van sites en Zoho ticketsysteem, is het handig dat relevante informatie te bundelen in een centrale applicatie. 

We gaan de checkapp verder uitbouwen met verschillende monitoringtools, zodat we op tijd signalen ontvangen over wijzigingen in de prestaties van de websites of bijvoorbeeld verlopende SSL certificaten.

Samenwerken en delen is voor ons heel belangrijk. We hebben heel veel één-op-één contacten met klanten. Maar we misten nog een platform waarop we al die één-op-één contacten konden delen met iedereen. Voor dit doel zijn we de Powwow community gestart. Powwow is de plek waar je vragen kunt stellen aan OpenGemeenten en aan collega’s, waar je kunt reageren en bijdragen vanuit je eigen expertise en waar je je wensen kunt droppen.    

We zijn twee keer in Ermelo geweest bij SociaalPlus geweest om functionaliteiten te laten testen door drie mensen met een visuele beperking. Zij hebben voor ons geprobeerd een afspraak te maken voor een paspoort in verschillende afspraakapplicaties. De keer daarna hebben ze een losliggende stoeptegel gemeld via drie verschillende MOR-formulieren. We hebben veel geleerd van de klantreis die ze moesten afleggen.  

Veel gemeenten lieten een toegankelijkheidstoets uitvoeren door een onafhankelijk auditbureau. De rapportages leidden tot aanpassingen. Onze websites voldoen 100% aan WCAG 2.2. Uit een onafhankelijke toets bleek dat er geen fouten in de HTML zitten. 

Aanvullingen die we hebben doorgevoerd: 

• Autocomplete op formuliervelden is aangezet.
• Extensie voor toegankelijkheidslabel toegevoegd. Hiermee kun je het label dat wordt gegenereerd met de score van A tot en met E publiceren op de pagina op je eigen website en waarin de link naar de verklaring behouden blijft. 
• Aanpassingen aan mediaplayer voor gebruikers met toetsenbord en spraakbediening.
• Schalen naar 200% op schermbreedte van 320 pixels.

Onze klanten mogen van ons verwachten dat we zorgen voor optimale beveiliging tegen hackers, bots en cyberaanvallen.  

HSTS headers 

De HTTP- Strict-Transport-Security antwoordheader (vaak afgekort als HSTS ) informeert browsers dat de site alleen toegankelijk mag zijn via HTTPS. We hebben dit ingesteld voor alle websites.  

Security.txt toegevoegd 

Cyberaanvallen zijn helaas niet meer weg te denken voor de meeste organisaties en bedrijven. Ethische hackers of cyberonderzoekers met goede bedoelingen kunnen je gemakkelijk waarschuwen doordat security.txt met een e-mailadres geplaatst is op de webserver. Hierdoor komt een melding meteen op de juiste plek terecht. Voor security.txt bouwden we een extensie die door webmasters is in te stellen. 

RPKI voor alle sites 

Alle ICT-systemen van de overheid moeten voor het einde van 2024 gebruik maken van de standaard RPKI. De open standaard Resource Public Key Infrastructure (RPKI) wordt gebruikt om de routes die internetverkeer aflegt beter te beveiligen. Voor alle websites die wij leveren is dit ingesteld. 

Install Tool afgeschermd

Met de Install Tool kunnen we het TYPO3-systeem configureren, wat betekent dat niet alleen de basisinstellingen, maar ook de meest essentiële instellingen kunnen worden gewijzigd. We hebben ervoor gezorgd dat deze Install Tool afgeschermd is en dat alleen onze ontwikkelaars erbij kunnen.  

Challenge response shield op formulieren 

Aan alle TYPO3-formulieren (bijvoorbeeld feedback en Laposta) hebben we een challenge response shield toegevoegd. Dit is een soort spamfilter, maar dan onder water. Daardoor hoeven we bezoekers niet te vragen of ze een robot zijn, maar is de beveiliging tegen spambots wel verder verbeterd. We hebben dit toegevoegd op alle formulieren. 

Alle toptakenwebsites en themawebsites gebruiken op dit moment TYPO3 versie 11. We hebben PHP geüpgraded naar de nieuwste versie, PHP 8.2. Met deze upgrade verhogen we de continuïteit, betrouwbaarheid en beschikbaarheid van de omgeving waarop de website van de gemeente wordt gehost.